Bu rehberi nasıl kullanırım?


Balkanlar Gezi Rehberi, 1 hafta içinde yapabileceğiniz, içinde hem kültürel kazanım hem de deniz ve güneş içeren Bosna Hersek ve Hırvatistan'ın turistik yerlerine ilişkin bir gezi rehberidir. Diğer gezi rehberlerimde de olduğu gibi, bu rehberde de, bilgileri pratik ve hızlı bir şekilde vermeye özen gösterdim. Mostar(1), Saraybosna(1), Dubrovnik(2) ve Hvar Adası(3)'ndan oluşan Balkanlar turunda rotayı İstanbul Saraybosna uçuşu ile başlatıp, yine Saraybosna-İstanbul uçuşu ile bitirecek şekilde ayarladım.


Sol taraftaki Hızlı Erişim ve Pratik Bilgiler kısımlarına bakmayı unutmayın!


Herkese İyi Tatiller!

Gezi Planı

Bosna Hersek Hırvatistan Gezi Planı
Bu bölümde gezi planının bir özetini bulabilirsiniz.


(1) Gezi İstanbul- Saraybosna uçuşu ile başlıyor.

(2) Saraybosna son güne bırakılarak direk Mostar'a gidiliyor.(2-3 saat)

(3) Mostar'da 1gece kalındıktan sonra Dubrovnik'e gidiliyor.(3-4 saat)

(4) Dubrovnik'te 2 gece kalındıktan sonra Hvar Adasına gidiliyor. (6-7 saat)
(5) Hvar'da 3 gece kalındıktan sonra Saraybosna'ya dönülüyor.(6-7 saat)
Saraybosna'da 1 gece kalındıktan sonra İstanbul'a geri dönülüyor.



Not alın: Mostar(1)
Gezilecek Yerler: 
Mostar Köprüsü (Old Bridge, Stari Most)
Koski Mehmed Paşa Camii
Crooked Bridge
Çarşı
Dar sokak gezileri
Mostar Yeme İçme (Mekan Önerisi: Sadrvn)
Cevapcici(köfte), 
Dolma, Sarma, 
Kajmak(cevapcici yanında isteyin, krema kıvamında yogurt kaymağı)
National plate’ler genelde yukarıdaki tüm yiyecekleri ve fazlasını kapsıyor.
Bürek (Boşnak böreği, börek için asıl tavsiyem Saraybosna’da olacak)
Konaklama Önerisi: Muslibegoviç House
Para birimi: Bosnian Mark (KM) Yaklaşık olarak 1KM = 1TL olduğundan hesabınız kolay. (2010 Temmuz)

Not alın: Dubrovnik(2)
Gezilecek Yerler: 
Kale içi kiliseler, müzeler ve meydanlar
Kale Surları (City Walls)
Lokrum Adası
Teleferik
Dubrovnik Yeme İçme (Mekan Önerisi: Komarda Restoran, Kameniçe) 
Balık Ürünleri (Özellikle ızgara kalamar, kalamar dolmaları ve balık tabakları)
Konaklama Önerisi: Raiç Apartments
Para birimi: Kuna (KN) yaklaşık olarak 7KN = 1€  (2010 Temmuz)

Not alın: Hvar Adası(3)
Gezilecek Yerler:
•        Pakleni Adaları (tekne kiralama ya da deniz taksi ile)
•        Ana sahil şeridi baştan başa yürüyüş
•        Eski şehir ve kale

Hvar Yeme İçme (Mekan Önerisi: Paradise Garden)
•        Balık Ürünleri (Özellikle sulu balık yemeği sevenlere gregada, ızgara kalamar ve balık tabakları)
Konaklama Önerisi: Amfora Otel yakınlarındaki apartment daireler
Para birimi: Kuna (KN) yaklaşık olarak 7KN = 1€ (2010 Temmuz)

Not alın: Saraybosna(1)
Gezilecek Yerler:
•        Başçarşı ve çevre sokaklar
•        Eski belediye binası
•        Latin Bridge 

Saraybosna Yeme İçme (Mekan Önerisi: Sarajevski Brewery)
•        Cevap Cici (mutlaka yanında kajmak isteyin)
•        Bosna yemekleri (Dolma, Sarma, Şiş Kebap)
•        Mostar Saraybosna yolunda kuzu çevirme
•        Sarajevski Siyah Birası (çok hafif, karamelimsi tadıyla rahat içimli)
Konaklama Önerisi: Eski şehre yakın Hotel Hecco ya da Hotel Boutique 36
Para birimi: Bosnian Mark (KM) Yaklaşık olarak 1KM = 1TL olduğundan hesabınız kolay. (2010 Temmuz)

Mostar

Mostar, 300bin kişi civarında bir nüfusa sahip olan Saraybosna'dan daha da küçük ama şirin bir şehir. Dar sokaklarında gezerken zaman zaman içiniz burkulabilir. Sanki şehrin her sokağı savaş kokuyor, savaş kusuyor.Bir yanda cami, yanında kilise, iki sokak ötede sinagog, yanında bir şehitlik daha, hepsinin doğumu farklı ama ölümü 1993.Yıllar sonra bile hala duran mermi ve şarapnel izleri şehrin dokusu olmuş; her binada, ara sokaklarda bile, nelerin yaşandığını hissettiriyor.


Mostar Gezilecek Yerler / Yapılacak Şeyler
Mostar Köprüsü
Öncelikli olarak hedefiniz eski köprü(Stari Most) ya da “eski yeni” köprü olmalı. Çünkü Osmanlılar zamanında yapılan ve savaş sırasında yıkılan Mostar Köprüsü yeniden inşa edilmiş. Mümkün olduğunca nehirden parçalar aranıp bulunmuş, ancak tabi ki eski görüntüsü yerine, daha yeni bir köprü çıkmış. Neyse ki bütün ölçüleri ve mimari özellikleri bire bir aynı. Savaştan önce şehir daha çok müslüman bir şehir iken, şimdi Mostar Köprüsü ile ortadan ikiye ayrılmış. Bir tarafında Müslümanlar diğer tarafında daha çok gayri-müslimler oturuyor. Savaş bitmiş ve her şey unutulmuş gibi görünse de hala futbol karşılaşmaları gibi iki tarafın karşı karşıya geldiği zamanlarda ciddi polis müdahalesi gerektiren olaylar yaşandığını öğreniyoruz cana yakın otel işletmecimiz Gebi’den. 

Mostar Köprüsü dışında Koski Mehmed Paşa Camii’nin minaresine Türk olduğunuz için yarı fiyatına(2€) çıkabilir ve muhteşem bir şehir ve 
Mostar Köprüsü manzarasına ulaşabilirsiniz. Çarşıdan ilerleyip köprünün Koski Mehmed Paşa Camii olmayan tarafına geçerken köprü başlarındaki savaş müzelerine mutlaka uğrayın. Çarşıdan devam ettikçe nehir kenarındaki restoranlara geçiş yapabilir ya da Crooked Bridge adı verilen Mostar köprüsünün sanki bir modelini görebilirsiniz. 


Ayrıca mutlaka dar sokaklarda yürüyerek şehrin savaş sonrası durumuna, sokak arası şehitliklere ve Mostar’ın kendine has havasına şahit olun. Bir gün Mostar’ı gezmek için çok yeterli bir süredir. Bundan dolayı bir gece kalmanız yeterli olacaktır.

Yeme İçme / Eğlence
Yine köprünün diğer tarafında ise Şadrvn adlı mekanda National Plate almayı sakın unutmayın. Dolma, Sarma, CevapCici(köfte) ve daha başka Bosna spesiyallerini denemek için çok iyi bir restoran. 

Konaklama
Çeşitli alternatifler arasında, konaklama seçeneği olarak, özellikli ve enteresan bir yer olan MüslibegoviçHouse'u öneriyorum. Otel aslında bir Osmanlı Evi ve müze. 18.00'e kadar insanlar gelip sizin kaldığınız yeri geziyorlar. Siz de, eğer kalmayacaksanız, gezebilirsiniz. Çok şirin bir Safranbolu Evi tadında değerlendirilebilecek MüsliBegoviç House’da geleneksel bir gece geçirmenizi öneririm.
Gezi özeti için Gezi Planı bölümüne de göz atın.

Dubrovnik


Bir gece Mostar’da kaldıktan sonra Dubrovnik’e doğru yola çıkıyoruz. Yol için aldığımız en önemli öneri Stolac tarafından gitmemizin tek sınır kapısı geçerek hızlıca yolumuza devam edebileceğimiz idi. Öyle de oldu. Diğer türlü 4 sınır kapısı ve uzun bir kuyruk ile karşılaşabilirdik. Sizlere de bir karayolları haritası alıp, Stolac kısmını kullanmanızı öneriyorum. Güzel bir dağ yolu. Yanlız yaklaşık 100km boyunca hiç benzin istasyonu yok. Deponuzda yeterli benzin olmasına dikkat edin.




Dubrovnik’te araç parkı problem. Dubrovnik girişindeki “public garage”, kapalı konforlu ancak günlüğü 25€ olduğu için biraz pahalı. Yol kenarındaki parkomatlar ise yaklaşık günlük 40€’ya geliyor. Eski şehirden biraz uzak olsa da(10dk yürüyüş bavullarla zorlayabilir) biz kapalı garaja koyduk. Günlük kalacağınızı belirtmeyi unutmayın. Girişte önceden ödeyerek daha ucuza kalabilirsiniz. Sadece birkaç kilometrelik bir yola 10€ verdiğimiz taksimizden inerek Eski Şehre doğru, kiraladığımız daireyi bulmak üzere yürüyoruz. Dubrovnik’te kalınacak yerler Dubrovnik’in Lapad yarımadası, Babin Kuk gibi dış bölgelerinde, ancak ben her zaman olduğu gibi merkezden tuttum. Burası gerçekten Dubrovnik’te eski şehir hayatı yaşabileceğiniz, dar sokaklarda, tam konforlu bir stüdyo daire idi. (http://apartments-raic.com/  - rezervasyon yaparken adımı söylerseniz ekstra yardımcı olacaktır) Oldukça beğendiğimiz dairemize yerleştikten sonra keşif gezimize başladık. Aşağıdaki Dubrovnik Haritası'na tıklayarak büyütebilirsiniz.


Dubrovnik Haritası
Dubrovnik’in muhteşem bir kale içi düzeni var. Şehir muntazam biçimde sıra sıra tasarlanmış surların içindeki paralel sokaklardan oluşuyor. Sanki onlarca İstanbul Asmalı Mescit ya da Nev-i Zade birleşimi gibi. Bloklara ayrılmış New York City’nin birkaç yüzyıl önce kurulmuş hali gibi diyebilirim. Yerler ve binalar savaş zamanı gördükleri hasardan sonra oldukça iyi restore edilmiş ve tamamen yeniden yapılmış.

Ara sokakların hepsini batı kapı Pile(ana kapı) ile doğu kapı Ploçe arasında gezmenizi tavsiye ederim. Otelinizden ya da en yakın Turist Bilgi ofisinden alacağınız Old City haritasında eski şehir içindeki kiliseler, çeşmeler, belediye binası ve meydanlar hakkında bilgi alabilirsiniz. Gezmesi keyifli ancak sıcağa dikkat. Bazen oldukça bunaltıcı olan Dubrovnik sıcağından öğle saatlerinde kaçmanızı tavsiye ederim. Avrupa’nın birçok yerinde olduğu gibi, burada da nerdeyse tüm çeşmelerden su içerek serinleyebilirsiniz.



Dubrovnik şehir içini gezdikten sonra tercihen akşam 6’dan sonra surlara(City Walls) çıkın. Ana girişin yanından çıkılan surları gezerken aşağıda gezdiğiniz birçok noktayla beraber, muhteşem manzaralara da şahit olacaksınız. Yaklaşık 1 saat süren bu gezi için mutlaka sabah erken ya da akşam geç saatleri tercih edin. Diğer türlü birçok basamak çıkarken ve inerken sıcaktan aşırı rahatsız olabilirsiniz. Surlar 08:00 - 19:30 arası açık ancak 19:00’da girerseniz geziniz yarıda kalabilir. Eski şehir dışında yine kaleye çok yakın olan Teleferik’e de binebilirsiniz. Buradan da muhteşem Dubrovnik koyu manzarası ve eski şehri izlemeniz mümkün.
İlk gün şehirde gezdikten sonra ikinci günü deniz için ayırabilirsiniz. Dubrovnik şehir içinde denize girmek tam bir hayal kırıklığı olsa da, çevrede güzel yerler bulmanız mümkün. Lapad Yarım adasındaki sahilleri sorabileceğiniz gibi, ben size şehirdeki yerlilerin de tavsiyesi olan Lokrum(acı meyve anlamına geliyor, bölgede yetişen lim, limon gibi meyvelerden alıyor adını) Adasını öneriyorum.



Dubrovnik sahilinden görebileceğiniz ve yarım saatte bir kalkan teknelerle yaklaşık 20 dakikada gidebileceğiniz ada koruma altında. Etrafta zengin bitki örtüsü, botanik parkında 500’den fazla çeşit bitki ve koruma altında hayvanlar mevcut, kurallar katı. Belirtmem gereken en önemli şey, hemen adanın girişindeki büfeden, kayalarda yürümenizi sağlayacak, altı kalın silikon ayakkabılardan almanız. Bunları aldığınız anda kayalarda yürümek oldukça kolay hale geliyor. Ayrıca yaklaşık günlük 5€’ya güneşlenme yatağı kiralayabileceğiniz gibi, 3€’ya satılan matlardan alıp istediğiniz yere kurulabilirsiniz.

Dubrovnik’te elbette deniz ürünü yiyeceksiniz. Ancak balık restoranları kadar şehre İtalyan restoranları da oldukça hakim. Genelde arka sokaklarda yapacağınız geziler sırasında gözünüze kestirdiğiniz bir İtalyan restoran sizi memnun edecektir diye düşünüyorum. Deniz ürünü için ise özel bir önerim olacak: Kalenin Ploça çıkışından çıktıktan sonra yaklaşık 100m ileride Komarda restoranda, iyi bir manzara eşliğinde aklınızda kalacak balık tabakları yemeniz mümkün. İyi yer istiyorsanız sabahtan gidip rezervasyon yapmanızı tavsiye ederim. Ayrıca kale içindeki Kameniçe de oldukça iyi bir yer ancak genelde önünde uzun bir kuyruk oluyor.
Gezi özeti için Gezi Planı bölümüne de göz atın.

Hvar Adası

Ulaşım
Pakleni Adaları; Hvar'dan Manzaralar
Dubrovnik’ten, Hırvatistan’ın, hatta şu anda Avrupa’nın en popüler mekanları arasında olan Hvar Adası’na doğru yola çıkıyoruz. Hvar’a gitmenin birkaç yolu var;
1. Split üzerinden: Dubrovnik Split arası yaklaşık 4 saat. Daha sonra Split’ten kalkan feribotlara binebilirsiniz. Yaz dönemi yaklaşık 7-8 kış dönemi 4-5 feribot kalkıyor. Feribot 2 saate yakın sürüyor.


2. Dubrovnik’ten Split yönüne karayolu ile giderken Drvenik kasabasından yarım saatte bir feribot kalkıyor.
Dubrovnik  Drvenik arası yaklaşık 2 saat. Feribot yarım saat kadar sürüyor. Aslında en kolay yol bence bu. Ancak daha sonra adanın merkezine 70km uzakta iniyorsunuz. Arabanız yoksa indiğiniz Scuraj(Sçuray okunuyor) denen 400 haneli yerde araç bulmanız çok zor. Bulsanız da en az 100€ vermeniz gerekiyor. Ondan arabanız yoksa bu yolu tavsiye etmiyorum. Arabası olanlar için ise 70kmlik oldukça virajlı, dikkat gerektiren ve dar bir yol sonrası yaklaşık 1.5 saat sonra Hvar merkeze ulaşmanız mümkün.


3. Dubrovnik’ten direk hvar’a feribotlar var. Ancak bunlar her gün yok. Haftanın 2 günü ve sabah 08:00 gibi erken bir saatte. Gruz limanına sormanızda fayda var. Belki denk gelirsiniz ve direk Dubrovnik’ten Hvar’a gidersiniz.
Oraya gittiğinizde bütün bu yolları bir kez daha teyit etmenizi öneririm çünkü oldukça fazla değişiklik yapabiliyorlar



Gezilecek Yerler / Yapılacak Şeyler
Hvar Town ve Old City civarına vardığınızda konaklama için adanın en büyük oteli Amfora Hotel’i ya da daha ekonomik ve genelde tercih edilen seçenek olan, Amfora çevresindeki apartmentlarda kalabilirsiniz. Ayrıca eski şehir civarındaki eski taş evlerde de konaklamanız mümkün ancak onların Amfora'nın üstündeki apartmentlar kadar manzarası yok maalesef. Apartmentlar genelde, temiz, ucuz(2 kişilik oda yaklaşık40€) ve manzaralı oluyor. Sahile yakın olan iyi manzaralı bir odanın terasında keyif yapmayı ihmal etmeyin. Karşıda göreceğiniz irili ufaklı takımadalara Pakleni Islands deniyor. (bkz. en üst resimdeki adalar)
Tekne kiralayıp koyları gezebilirsiniz.


Hvar’da bir gününüzü mutlaka bu adalardaki koy ve sahilleri gezerek geçirmelisiniz. Bunun için iki alternatif var. Eğer sadece bir koya gidip geleceğim diyorsanız deniz taksi ile gidip sizi alması gerektiği zamanı belirtip o saatte geri dönebilirsiniz. Daha esnek ve bence daha zevklisi, kiralayacağınız 5 beygir güçlü bir kayık ile bu koyları kendiniz gezmeniz. Yaklaşık günlüğü 50€’ya mal olan bu tekneleri sürmeyi öğrenmek birkaç dakikanızı alıyor. “Eğitimden” sonra size verdikleri harita yardımı ile de artık Pakleni Adaları’nın her noktasına gitmekte, istediğiniz koyda demir atmakta ya da sahile çıkıp bir şeyler atıştırmakta serbestsiniz. Yanınıza su geçirmez kap alırsanız, demirledikten sonra koylarda bulunan restoranlara giderken paranız ıslanmaz.

Hvar’da diğer günlerinizi deniz kenarında geçirebilirsiniz. Önerim mutlaka bir kaya ayakkabısı almanız. Bu ayakkabılar ile neredeyse hiç kum sahili olmayan Hvar’da çok rahat hareket edebilirsiniz. Otel Amfora’nın sahilinde güneşlenebileceğiniz gibi, Pakleni Adalarına bakarken sağ tarafa doğru ilerleyerek kayalar üstündeki yataklardan da kiralamanız mümkün. Biz beton üzerinde ve yüksek müzik ile güneşlenmeyi sevmediğimizden sahil şeridi boyunca yürüyüp kendimize uygun bir “koycuk” bulup orada denize girdik. Yakınlardaki Falco Bar’da serinletici bir şeyler içip  öğleni tost ya da sandviç ile geçirebilirsiniz. Ayrıca buradaki hamaklarda da biraz kestirmeniz iyi fikir olabilir. Kaya denizini sevmeyenler için Hvar biraz zor ancak denizin çoğu noktası yeni dolmuş bir havuz berraklığında olduğu için mutlaka tavsiye ediyorum.

Deniz yapmıyorsanız eski şehri gezebilirsiniz ancak çok küçük olduğundan kale ve eski şehri gezmeniz 2 saat kadar sürecektir.



Yeme İçme / Eğlence
Yemek için yine Dubrovnik’te olduğu gibi deniz ürünleri ve İtalyan restoranları mevcut. Ana meydandaki denediğim 2 yerden de keyif alaMAdım diyebilirim. Oradaki restoranlar yerine deniz ürünleri için bir yerlinin tavsiyesi ile gittiğim ana meydanın başındaki kilisenin solundaki sokaktan girdiğinizde karşınıza çıkan Paradise Garden’ı mutlaka deneyin. Bir Hvar spesiyali olan gregada tabağı tavsiye ediyorum. Bir kişi için yarım kilo ağırlığında 4 farklı balıktan yapılan ve tencerede sulu olarak patates ve sebzeler ile sunulan bu yemeği oldukça beğendim. Hazırlanması biraz zaman aldığı için önden soğuk balık tabaklarını deneyebilirsiniz.

Hvar Eski Şehir Meydanı

Hvar’ın gündüzü olduğu gibi gecesi de oldukça hareketli. Gece eğlenmek için farklı tarzlarda birçok mekan mevcut. Genelde 11’den sonra başlayan eğlence çoğu yerde sabaha kadar sürüyor. Gece dolaşmalarınız sırasında sokak aralarından ve ana yat marinasının çevresindeki mekanlardan gelen sesleri takip ederek kendinize uygun bir mekanda soğuk bir şeyler içebilirsiniz. En ünlü klüp Carpe Diem marinanın en sonunda..


Gezi özeti için Gezi Özeti bölümüne de göz atın.

Saraybosna

Ulaşım
Hvar’dan dönüş yoluna geçiyoruz. Yine feribot üstüne 2 sınır kapısından geçtikten sonra Mostar Saraybosna arasındaki kuzu çevirmecilerde güzelce etimizi yiyoruz. Tıpkı Bolu Dağı pirzola ve köfte ortamı gibi Mostar ve Saraybosna arasında Jablenica bölgesinde nefis kuzu çevirmeciler var. Oldukça ucuz fiyata çok lezzetli et yemeniz mümkün. Mutlaka burada mola verin.


Gezilecek Yerler / Yapılacak Şeyler 
Saraybosna’ya yine buruk giriyoruz. Şehirde hala savaştan kalma delik deşik binalar, şarapnel ve mermi izleriyle dolu sokaklar mevcut. Bazı yerler iyi hazırlanmış bir savaş filmi seti gibi. Otelinize yerleştikten sonra ilk gitmeniz gereken yer: Bascarsilja, BaşÇarşı(böyle okunuyor). Baş Çarşı’daki sebilden başlayarak otelinizden ya da baş çarşı içindeki turizm noktasından alacağınız bir Başçarşı haritası ile çarşı içindeki cami(Gazi Hüsrev Bey Camii), kilise, medrese ve sinagogları gezebilirsiniz. 


Çarşının diğer ucunda, 1. Dünya Savaşının çıkmasına sebep olan kurşunun atıldığı bina ve kurşun isabet ederek ölen Avusturya-Macaristan Prensinin geçtiği köprüyü, Latin Bridge’i, görebilirsiniz. Nehir boyunca ilerleyip daha sonra bir paralelden geri dönmeniz, Ortodoks kilisesini, güzel sanatlar fakültesini ve şehrin diğer önemli yapılarını görmenizi sağlayacaktır. 




Ayrıca 2 saldırıyla 100’den fazla sivilin öldüğü Markale Pazar Yerini ve onlar adına yapılan anıtı da görmeniz gerekiyor. Nehir tarafında gezerken gördüğünüz dağların 3 sene boyunca Sırp güçleri tarafından dolu olduğunu ve şehre bu noktalardan bomba ve mermi yağdırıldığını öğreniyoruz. Hatta Saraybosna’ya Mostar’dan giriş yapılan büyük 4 şeritli caddeye Sniper Street(Keskin Nişancı Caddesi) diyorlarmış. Çevreleyen dağlardan bir anda caddede yürüyen sivillere keskin nişancı ateşi ile ateş açılıyor ve genellikle ölümle sonuçlanıyormuş.


Saraybosna’da bizi en çok etkileyen şey Umut(Hayat) Tüneli oldu. Tunnel of Hope(Life) sıkı Sırp ablukası altındaki şehirde yiyecek, ilaç ve silahla beraber tüm umutların da bitmeye yakın olduğu sırada 3 ay gece gündüz gönüllü bir ekip tarafından inşa edilen bir tünel. Sırp ablukasının olmadığı tek nokta olan NATO pisti altından kazılan 1.5m yüksekliğinde, 1m eninde ve 800m uzunluğundaki tünelden 3 sene boyunca 20M ton yiyecek ve 1milyon insan giriş çıkış yapmış. Çoğu Saraybosna’lının söylediğine göre bu tünel olmasaymış tüm şehir açlıktan ve sağlık sorunlarından yok olacakmış. Tünelin şu anda 25m’lik bölümü duruyor. Havaalanı civarında olduğundan gitmek biraz problem. 2 yolu var: 1. Turizm Ofisi günde 1 ya da 2 tur düzenliyor. Götürüp getiriyor aynı zamanda tanıtıyor. Kişi başı 12€ civarında bir ücret ödemek gerekiyor. Biz her işimizi bitirip havaalanına gitmek için hazırlandıktan sonra bavullarımızı alıp bir taksici ile anlaştık. 2.yol da buradan çıktı:) 20€ verdik. Bizi tünele götürdü. 
Yarım saat bekledi, biz gezdik ve tünel içindeki videoyu izledik.O sırada taksi şöförü bizi bekledi ve daha sonra da oradan havaalanına bıraktı. Bu yolu da tercih edebilirsiniz. Tabi 3. bir yol toplu taşıma ile gitmek ama bu çok zormuş ve yer o kadar sapa bir yer ki kesinlikle tavsiye etmiyorum.

Yeme İçme / Eğlence
Yemek için Bosna’nın klasiği Boşnak böreği ve Cevapcici yani bizim bildiğimiz tekirdağ köfte. Börek için başçarşı içinde Ulica Bravadziluk Mali sokağındaki çok iyi bir börekçi olan Buregdzinica(Börekçi demek) SAC
, Bosna Yemekleri(dolma, sarma,şiş kebap) için nehir kenarında Inat Kuca ve köfte için merkezdeki en popüler köfteci Cevabdzinica Hodzic 2 tavsiye ediyorum. 



Gece olduğunda Başçarşı’daki pub ve barlara gidebileceğiniz gibi bence latin bridge’den karşı tarafa geçerek Sarajevski Brewery yani en ünlü biralarının fabrikasına gidin. Fabrikanın arka tarafında, sokağın ıssızlığından sonra ilginç şekilde düzgün, büyük ve keyifli bir mekan karşılayacak sizi. Dünya mutfağı ile beraber taze bira içmek istersiniz bence bir geceyi mutlaka burada geçirin.

Gezi özeti için Kısa Kısa bölümüne de göz atın.

Pratik Bilgiler

Otel Bulma
Otel bulmak icin Agoda'nin avantajli fiyatlarina goz atmanizi tavsiye ediyorum.


Dubrovnik / Saraybosna Araç Kiralama
Eğer benim size önerdiğim tur planını yapacaksanız gezinize Saraybosna'dan araç kiralayarak başlamanız gerekiyor. Bu durumda, özellikle yoğun sezonlarda, en az 2 hafta önceden Sixt, EuropeCar, Hertz(biraz pahalı) ya da Budget'tan araç bakabilirsiniz. Lokal araç kiralama firmalarının telefonları için buraya tıklayabilirsiniz. Buradan sonra rent-a-car seçeneğine tıklarsanız yerel firmalara da ulaşabilirsiniz. 
Dikkat etmeniz gereken en önemli nokta kiralamadan önce aracın  sınır geçme belgelerinin olup olmadığını sormak. Genelde olmasına rağmen, bazı düşük fiyatlı araçlarda olmayabiliyor. Daha sonra sınırda problem yaşamayın.
Oradaki Türk Derneği başkanı ve Türkiye'de doğmuş ancak Türkçe bilmeyen Hakan'dan da araç kiralayabilirsiniz. Kendisi sanırım bize Bosna'daki son aracı buldu. Gayet ve güvenilir bir kişi. Aradığınızda benim(Gezi rehberi yazarı Ongun diye bahsederseniz hatırlayacaktır) yönlendirdiğimi söylerseniz ufak bir indirim de alabilirsiniz. 
Numarası: +387 61137700
Bu arada benzin fiyatları 2010 itibarı ile Türkiye'nin yarısı civarında idi. 
Araç farlarınızın hep açık olması gerekiyor ve şehir içi 50 limitine mutlaka uyun çünkü gizli radar kameraları mevcut.


Otobüsler
Otobüs, araç kiralamayacaksanız mecburen kullanacağınız araç çünkü demiryolu bazı noktalarda ya hiç yok ya da olan yerlerde de sık seferler mevcut değil. Ancak otobüslerin de her zaman iyi olmadığı söyleniyor. İyi bir otobüse denk gelebileceğiniz gibi, klimasız ve eski bir otobüse denk gelirseniz yolculuğunuz sıkıntıya girebilir. Bence yine en iyi çözüm araba kiralamak.




Farklı Tur Planları
Hırvatistan ve Bosna Hersek turunda gezirehber.in 'de önerilen yoldan gitmeyebilirsiniz. Mesela sadece Hırvatistan yapacaksanız, direk olarak Zagreb'e uçabilirsiniz. Buradan kiralayacağınız bir araç ile yine deniz kenarı şehirlerinden biri olan Split'e yaklaşık 4 saatte otobandan ulaşabilirsiniz. Bu noktadan sahil yolu ile yine 4 saatte Dubrovnik'e ve sonrasında da Hvar yazısında anlatıldığı alternatiflerden birini kullanarak Hvar'a geçiş yapabilirsiniz.


Bazı firmaların direk Dubrovnik uçuşu da oluyor. Bunları da kullanmanız işinizi kolaylaştırabilir ama bence oraya gitmişken ya Split'ten ya Saraybosna'dan gelerek bu noktaları da görmenizde fayda var. Sadece Dubrovnik ile kalmayın.